Een opgeblazen buik kan behoorlijk in de weg zitten, letterlijk en figuurlijk. 😅 Het kan je kledingkeuze, humeur en zelfs je energieniveau beïnvloeden. Soms kunnen we erom lachen en het liefkozend onze ‘voedselzwangerschap’ noemen. Maar als jij dagelijks last van een opgeblazen buik hebt, is het tijd om het serieus aan te pakken. In deze blog lees je wat de meest voorkomende oorzaken zijn van een opgeblazen buik, zodat je weet waar je kan beginnen om je weer lekker in je vel voelen.
Wat is een opgeblazen buik
Een opgeblazen of opgezette buik kun je op verschillende manieren ervaren:
- Je hebt last van een drukkend of vol gevoel (zonder dat dit altijd zichtbaar is).
- Je buik is zichtbaar opgezwollen (ja, die vervelende ‘food baby’ die je doet lijken op een trotse, onvrijwillige, aanstaande moeder, oftewel alsof je zwanger bent).
- Je hebt last van extra gasvorming en winderigheid.
Dit zijn de mogelijke oorzaken waarom jij last van een opgeblazen buik hebt:
- Voedselintoleranties of overgevoeligheden
- Constipatie
- Hormonale veranderingen
- Overeten
- Stress
- Parasieten
- Candida overgroei
- Onbalans in de darmflora
- Gasvorming
- Slechte vertering
- Histamine overschot
- Darmaandoeningen
Laten we eens dieper inzoomen waarom je last hebt van een opgeblazen buik.
Voedselintoleranties en overgevoeligheden
Een voedseltolerantie of een overgevoeligheid is een veelvoorkomende oorzaak van een opgeblazen buik. Bij een intolerantie of een overgevoeligheid heeft je lichaam moeite met het verteren van bepaalde voedingsmiddelen. De meest voorkomende zijn intoleranties voor lactose en gluten.
Glutenintolerantie
Gluten zijn eiwitten die in veel graanproducten voorkomen. Mensen met een glutenintolerantie of coeliakie kunnen klachten als diarree, winderigheid en een opgeblazen buik ervaren na het eten van granen die gluten bevatten. Bij coeliakie veroorzaakt gluten een immuunreactie die de darmen beschadigt.
Lactose-intolerantie
Lactose is een suiker die je in melkproducten vindt. Voor de afbraak van deze melksuiker in je lichaam heb je het spijsverteringsenzym lactase nodig. Velen kunnen echter onvoldoende lactase produceren en krijgen door het consumeren van melkproducten last van winderigheid, een opgeblazen buik, buikpijn en diarree. Dit zijn symptomen van een lactose-intolerantie.
Door de slechte vertering van de lactose, komt de melksuiker in de dikke darm terecht. Hier wordt het gefermenteerd door bacteriën, waardoor er gasvorming ontstaat.
Voedselovergevoeligheden
Let op! Staar je niet blind op intolerantietesten. Ondanks dat sommige mensen geen intolerantie vertonen bij intolerantietesten, kunnen ze nog steeds vergelijkbare klachten ervaren bij het consumeren van gluten of melkproducten. Je spreekt dan over een voedselovergevoeligheid.
Je kan naast gluten en melkproducten ook overgevoelig zijn voor bijvoorbeeld eieren, noten, schaal- en schelpdieren, peulvruchten en nachtschades. Een overgevoeligheid kan ook afhangen van de mate van stress die je ervaart en de hoeveelheid van een bepaald voedingsmiddel.
Een eliminatie-provocatiedieet is daarom één van de beste manieren om een voedselovergevoeligheid vast te kunnen stellen.
Constipatie
Wanneer de stoelgang niet regelmatig is, kan dit leiden tot een opeenhoping van niet-verteerbare voeding. Dit kan een opgeblazen gevoel en ongemak veroorzaken. Door de trage passage van de ontlasting blijven voedselresten onnodig langer in de dikke darm, waardoor bacteriën langer de kans krijgen om de brij te fermenteren. Dit leidt tot vorming van gassen wat weer verder bijdraagt aan een opgeblazen gevoel.
Je spreekt van constipatie, obstipatie of verstopping wanneer je om de 3 dagen naar het toilet gaat voor een grote boodschap. De ontlasting kan hard, droog en moeilijk te passeren zijn en het kan aanvoelen alsof je niet volledig je darm kan legen na het toiletbezoek.
Eigenlijk is verstopping niet de kernoorzaak van je opgeblazen buik, maar een gevolg. Veelvoorkomende oorzaken van obstipatie zijn:
- Onvoldoende vocht drinken
- Gebrek aan beweging
- Gebrek aan vezels in het voedingspatroon
- Chronische stress
Hormonale veranderingen
Het maandelijkse cadeau van Moeder Natuur aan vrouwen bevat niet alleen chocolade cravings en stemmingswisselingen. Tijdens de menstruatiecyclus ondergaat het lichaam verschillende hormonale veranderingen die de spijsvertering en het vochtgehalte in het lichaam kunnen beïnvloeden.
Voor je menstruatie
Na de ovulatie stijgt het hormoon progesteron. Mogelijk vertraagt dit de spijsvertering, wat kan leiden tot constipatie en tot een opgeblazen gevoel.
Daarnaast piekt rond de ovulatie het oestrogeen gehalte en blijft het tweede gedeelte van de menstruatiecyclus wat hoger. Het hormoon oestrogeen kan water en zout in het lichaam vasthouden, wat kan bijdragen aan een opgeblazen gevoel en een opgezwollen buik.
Bron: https://www.revolutionairgezond.nl/
Tijdens je menstruatie
Gedurende je menstruatie trekken de spieren van de baarmoeder samen om het baarmoederslijmvlies af te stoten. Deze samentrekkingen kunnen soms uitstralen naar het spijsverteringskanaal, wat een opgezet gevoel en krampen kan veroorzaken.
Dat je 10 dagen voor je menstruatie wat zwaarder kan wegen en een lichtelijke opgezwollen buik hebt, is vrij normaal. 😊
Overeten
Overeten kan op 2 manieren een opgeblazen buik veroorzaken: enerzijds doordat je simpelweg een ietwat te grote maaltijd eet en anderzijds doordat je grote hoeveelheden van bepaalde voeding eet.
Grote maaltijden
Wanneer je grote maaltijden eet, kan je maag gaan uitrekken en ervoor zorgen dat gassen en voedselresten zich in je darmen ophopen. Dit kan een vol en ongemakkelijk gevoel geven.
Hoge inname van bepaalde voeding
- Moeilijk verteerbare koolhydraten: Bij maaltijden die rijk zijn aan koolhydraten die moeilijk verteerbaar zijn, zoals vezels, produceert je lichaam meer gas wanneer dit in je dikke darm terecht komt en fermenteert.
- Zout: Ook zouden maaltijden die hoog aan zout zijn ervoor kunnen zorgen dat vocht wordt vastgehouden in de darmen, waardoor een opgeblazen gevoel kan ontstaan.
- Vet: Als een maaltijd een hoog vetgehalte heeft, kan dit een opgeblazen buik alleen maar verergeren. Dit komt omdat de vetten in je darmen gas vasthouden.
Stress
Stress is een veel voorkomende oorzaak van een opgeblazen buik, omdat het een direct invloed heeft op de darmfunctie. Van oorsprong is de functie van stress dat je reageert op een waargenomen bedreiging, het zogenoemde vecht-of-vluchtreactie. Deze reactie verhoogt je alertheid en je hartslag, je ademhaling versnelt en je spieren spannen zich aan. Alle energie gaat daar naartoe ten koste van de energie in de spijsvertering.
Deze reactie is effectief als het af en toe optreedt. Helaas ervaren de meeste mensen tegenwoordig chronische stress, waardoor er een langdurig energietekort in de spijsvertering optreedt. Het gevolg is dat voeding niet goed wordt verteerd en opgenomen wat tot problemen in het maag-darmkanaal leidt. Denk hierbij aan symptomen als buikpijn, constipatie, diarree en dus ook een opgeblazen buik.
Parasieten
Een besmetting met darmparasieten is één van de meest voorkomende oorzaken van een opgeblazen buik. Ze zorgen voor een verstoring in de spijsvertering, doordat ze de darmwand irriteren en de opname van voedingsstoffen kunnen belemmeren.
Deze beestjes kunnen naast een opgeblazen buik ook andere symptomen veroorzaken, zoals winderigheid, diarree, buikpijn en misselijkheid.
Candida overgroei
Overgroei met Candida of andere gisten kan ook een opgeblazen buik met winderigheid als gevolg hebben. Meestal kan dit gepaard gaan met de volgende symptomen: diarree, vermoeidheid, hoofdpijn, stemmingswisselingen en een sterke drang naar suiker.
Onder normale omstandigheden bevindt Candida in kleine hoeveelheid in onze mond, darmen en op onze huid. Het wordt door goede bacteriën en ons immuunsysteem in toom gehouden. Een aantal factoren kunnen een overgroei van Candida veroorzaken:
- Een voedingspatroon rijk aan suiker, geraffineerde koolhydraten en/ of zetmeelrijke producten zoals brood.
- Een tekort aan groentevezels
- Een overmatig alcoholgebruik
- Gebruik van antibiotica
- Een verzwakt immuunsysteem
- Chronische stress
Onbalans darmflora
In je darmen leeft een hele gemeenschap van bacteriën, zowel goed als slechte bacteriën. Deze micro-organismen ondersteunen de spijsvertering, bevorderen de opname van voedingsstoffen en versterken het immuunsysteem.
Wanneer slechte bacteriën in je darmen de overhand nemen boven de gunstige of er een daling is van de gezonde bacteriën spreken we van een zogenoemde Dysbiose. Je lichaam kan moeite hebben om voedsel efficiënt te verteren, wat kan leiden tot extra gasvorming, obstipatie of diarree – allemaal factoren die en opgeblazen gevoel kunnen veroorzaken. Bovendien kan een overgroei van bepaalde darmbacteriën leiden tot de productie van gas wat ook weer bijdraagt aan een opgeblazen buik.
Een onbalans in de darmflora kan het gevolg zijn van een ongezond voedingspatroon, chronische stress, gebrek aan slaap en gebruik van antibiotica.
Gasvorming
Wanneer voedsel niet volledig afgebroken wordt in de maag en de dunnen darm, wordt het naar de dikke darm vervoerd, waar het door bacteriën wordt gefermenteerd. Hierdoor ontstaat er gasvorming, waardoor je buik kan gaan opzetten. Je kan last krijgen van buikkrampen en winderigheid.
Overmatige gasvorming kan worden veroorzaakt door voedingsmiddelen die rijk zijn aan vezels, zetmeel of suikers die moeilijk te verteren zijn, zoals FODMAPs.
FODMAPs
FOMAPs staat voor fermenteerbare oligosachariden, disachariden, monosachariden en polyolen. Dit zijn het soort koolhydraten die slecht verteerd worden, fermenteren in de dikke darm en daar ook meer vocht vasthoudt. De volgende voedingsmiddelen zijn bijvoorbeeld hoog in FODMAPs:
- Tarwe, zoals in brood, pasta en muesli
- Zuivel, zoals yoghurt en kwark (tenzij lactosevrij) en de meeste kaassoorten
- Groenten, zoals asperges, avocado's, bloemkool, champignons en zuurkool
- Fruit, zoals appels, gedroogd fruit, peren, mango's en vruchtensappen
- Kunstmatige zoetstoffen
Ook kun je meer gas produceren als je voeding te snel eet of drinkt, omdat je hierdoor mogelijk meer lucht inslikt.
Slechte vertering
Wanneer voeding niet goed verteerd wordt, blijft het langer in het maag-darmkanaal. Dit kan leiden tot een opeenhoping van gas, wat resulteert in een opgeblazen gevoel en ongemak. Bovendien kan onvolledig verteerd voedsel fermenteren in de darmen. Dit veroorzaakt ook gasvorming en een opgeblazen buik.
Een slechte vertering kan verschillende oorzaken hebben, waaronder:
- Voedselintoleranties en overgevoeligheden
- Een ongezond voedingspatroon en gebrek aan variatie
- Te snel eten of niet goed kauwen
- Chronische stress
- Tekort aan maagzuur of het gebruik van maagzuurremmers
- Tekort aan spijsverteringsenzymen
- Onbalans in de darmflora
- Overgroei van gisten
- Chronische ontstekingen
Histamine overschot
Hoge gehaltes aan histamine kunnen ook een opgezette buik, winderigheid en/of diarree veroorzaken. Histamine is een stof die het lichaam aanmaakt voor een natuurlijke afweer en speelt een rol bij de productie van maagzuur en het zenuwstelsel.
Een overmatige aanwezigheid van histamine kan een gevolg zijn van een tekort aan het enzym DAO dat verantwoordelijk is voor de afbraak van histamine. Ook de consumptie van histaminerijke voeding kan daaraan bijdragen. De onderstaande voedingsmiddelen zijn rijk aan histamine:
- Gefermenteerde voedingsmiddelen, zoals zuurkool, augurken, yoghurt en kefir
- Zuivel, zoals oude kazen, schimmelkazen, yoghurt en kwark
- Alcohol, zoals rode wijn en bier
- Gedroogd fruit, zoals rozijnen, perzik, vijgen en dadels
- Groente, zoals champignons, spinazie, tomaten en bieten
- Fruit, zoals avocado, olijven en citrusvruchten
- Ingeblikt voedsel
Darmaandoeningen
Darmziekten, zoals de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa, zijn chronische aandoeningen die ontstekingen aan de darmslijmvliezen veroorzaken. Deze aandoeningen bestaan onder andere uit de volgende klachten: pijn in de buik, diarree, vermoeidheid, opgeblazen gevoel en winderigheid.
Bij de auto-immuunziekte Coeliakie reageert het lichaam abnormaal bij het eten van gluten. Het immuunsysteem ziet gluten dan als een ongewenste bacterie. Wanneer je Coeliakie hebt en je eet gluten, beschadigt je immuunsysteem daarmee ook het slijmvlies van de dunne darm. Dit kan leiden tot klachten zoals diarree, obstipatie, pijn in de buik, vermoeidheid en opgeblazen gevoel.
Hoe een opgeblazen buik voorkomen
Wat kun je doen zodat je in de toekomst een opgeblazen buik voorkomt? Hier zijn een 5-tal strategieën tegen die vervelende ‘food baby’:
- Identificeer je triggers: achterhaal welke voedingsmiddelen je een opgeblazen gevoel veroorzaken. Een voedingsdagboek of een eliminatie-provocatiedieet kan je hierbij helpen.
- Kauw goed en eet langzaam: dit stimuleert de productie van spijsverteringsenzymen en maagsappen, wat helpt bij afbraak van voedsel. Ook helpt dit om het inslikken van de hoeveelheid lucht tijdens het eten te beperken.
- Zorg goed voor je darmen: een goede samenstelling van darmbacteriën begint bij een gezond voedingspatroon. Probiotica en prebiotica kunnen helpen de darmflora te verbeteren. Probiotica zijn levende micro-organisme, zoals bacteriën die van nature voorkomen in gefermenteerde yoghurt, kefir, zuurkool en zoute haring.
- Beweeg regelmatig: want dit zorgt voor stimulatie van de spieren in het maag-darmkanaal. Je masseert hiermee als het ware je darmen wat een goede spijsvertering stimuleert. Dit voorkomt dat gassen in je darmen blijft hangen. Zelf lichte inspanning, zoals wandelen, kan al helpen.
- Maak tijd voor ontspanning en herstel: zoek manieren om stress te verminderen en voldoende kwalitatief goede slaap.
Wat nu
Een opgeblazen buik is vervelend, maar beschouw het als een signaal van je lichaam. Het probeert je het vertellen dat er iets moet veranderen om je weer lekker in je vel te laten voelen.
In deze blog hebben we de meest voorkomende oorzaken van een opgeblazen buik onder de loep genomen. Het kan behoorlijk overweldigend zijn om de werkelijke oorzaak van jouw opgezette buik te achterhalen, maar dat hoef je niet alleen te doen.
Sta je open voor hulp bij het onderzoeken van de onderliggende oorzaak en zo effectief die opgeblazen buik verhelpen?
Ik heb een uitgebreid programma ontwikkeld, speciaal voor vrouwen zoals jij, die worstelen met chronische vermoeidheid, buikklachten en andere gezondheidsproblemen. Het doel is om je beter te laten voelen en ook om je de energie en het zelfvertrouwen terug te geven om alles te dragen wat je wilt, wanneer je maar wilt. Samen zullen we luisteren naar wat jouw lichaam probeert te vertellen en deze signalen vertalen naar concrete stappen voor verbetering.
Plan hier een vrijblijvend kennismakingsgesprek met mij
Tijdens dit gesprek kunnen we bespreken of mijn aanpak overeenkomt met jouw wensen en behoeften. Je verdient het om je op je best te voelen, en samen kunnen we ervoor zorgen dat dat gebeurt.
